تخت مرمر
یکی دیگر از شاهکارهای معماری در دوران قاجار است که بسیار زیبا و هنرمندانه طراحی و ساخته شده است. این تخت در دوران سلطنت فتحعلی شاه قاجار ساخته شده و دارای ۶۵ قطعه سنگ مرمر است. این تخت مرمرین در ایوان اصلی کاخ موزه گلستان قرار دارد که خود یکی از قدیمی‌ترین و زیباترین بناهای تهران محسوب می‌شود.
طبق اسناد و کتب تاریخی موجود، از آن‌جا که ایوان تخت مرمر محفوظ نبود و جا به جایی تخت طاووس نیز مشکل بود، فتحعلی شاه قاجار دستور داد تا تخت ثابتی در وسط ایوان بسازند. از این رو، استادکاران هنرمند آن دوره از جمله میرزا بابای شیرازی نقاش‌باشی (طراح تخت) و محمد ابراهیم اصفهانی (سازنده اصلی)، در سال 1221 توانستند «تخت مرمر» مشهور به «تخت سلیمانی» را با تزئینات زیبا و بی‌نظیر بسازند. در ساخت تخت مرمر از ۶۵ قطعه سنگ مرمر زرد استفاده شده که تماماً از معادن یزد در اندازه‌های مختلف استخراج شده بودند. 65 قطعه سنگ مرمر به این صورت در بنا به کار رفتند: 5 قطعه برای اتصال زیر تخت، 7 قطعه برای ساخت 2 پله، 12 قطعه برای ساخت مجسمه‌های کوچک دور تخت، 21 قطعه برای ساخت طارمی‌ها، 21 قطعه برای مجسمه‌های حامل تخت.
ارتفاع تخت یک متر است و نشیمنگاه آن از دو سطح ۳*۲ متر (سطح جلو) و ۲۸/۱*۷۰/۱ متر (سطح عقب) تشکیل می‌شود. طبق روایت افسانه‌آمیزی تخت مرمر نیز مانند تخت حضرت سلیمان نبی (ع) بر دوش 3 مجسمه دیو و 6 فرشته و بر 11 ستون مارپیچی قرار دارد. بعضی از ستون‌ها در زیر تخت و بقیه در کناره‌های تخت و هر یک از آن‌ها در پشت شیری قرار گرفته‌اند. بر روی سطح عمودی کنار دو پله جلو تخت، نقش 2 اژدها و در دو سوی پله اول 2 مجسمه شیر حجاری شده است.
مجسمه‌های این تخت نیز مانند مجسمه‌های بنای چهل ستون اصفهان، جزو اولین مجسمه‌های تمام گِرد ایران محسوب می‌شوند و نام سازنده آن‌ها نیز بر روی مجسمه‌های تخت درج شده است. اشعاری از فتحعلی خان کاشانی (یا فتحعلی خان صبا متخلص به ملک‌الشعرای دربار فتحعلی شاه قاجار) نیز بر روی طارَمی‌های دور تا دور تخت مرمر حک و زراندود شده است.
از این بنای بی‌نظیر برای محل تاجگذاری و مراسم سلام نوروزی شاهان قاجار استفاده می‌شد. همچنین آخرین مراسم برگزار شده در ایوان تخت مرمر کاخ گلستان مربوط به جلوس رضا شاه پهلوی در آذر ماه ۱۳۰۴ خورشیدی بوده است.
گفته می‌شود ایوان این تخت در سال ۱۳۳۶ در اختیار اداره هنرهای زیبا قرار گرفت و تعمیراتی در آن انجام شد و در دهه ۱۳۷۰ نیز دوباره مرمت و بازسازی شد.
نویسنده: اعظم داودی
