دوره بیزانس به سدههای میانی ۴ تا ۱۵ میلادی در سرزمینهای تحت سلطهی امپراطوری بیزانس (روم شرقی) با پایتختی قسطنطنیه (استانبول امروزی) بر میگردد. پیش از این گفتیم طراحی و معماری بناها و مبلمان در این دوران بیشتر تحت تأثیر مسیحیت بود. هنر معماری بیزانس با آغاز حکومت «ژوستی نیانوس (Justiniano)» شکوه و عظمتی شاهانه به خود گرفت، به گونهای که دوران فرمانروایی وی را نخستین عصر طلائی هنر امپراتوری روم شرقی نام نهادند.
تعداد بناها و کلیساهای دوره بیزانس بسیار زیاد است و اکثر آنها را بزرگ میساختند. استفاده از پنجرههای بلند و نورگیر در کلیساها یکی از ویژگیهای منحصر به فرد معماری بیزانس بود که همین امر، هنر معماری آن را از معماری صدر مسیحیت جدا میکرد. بهترین بنای به جا مانده از «نخستین عصر طلائی» در شهر راونا کشف شده است و مهمترین بنای این شهر نیز کلیسای «سان ویتاله» است که در قلمرو روم غربی ساخته شده و بی تردید از آثار «کنستانتینویل» برگرفته شده است. اکثر آثار معماری بیزانس؛ سادگی، افتخار و شکوه کلاسیک آن دوران را نشان میدهند. بنای ایاصوفیه [موزه] در میدان «سلطان احمد» استانبول امروزی نیز یکی دیگر از مشهورترین و باشکوهترین شاهکارهای هنر معماری بیزانس است که به مدت 916 سال به عنوان کلیسا و به مدت 481 سال در دوران عثمانی به عنوان مسجد دایر بود.
اگر چه به زعم بسیاری از هنرشناسان، صنعت طراحی و ساخت مبلمان در دوران بیزانس روند آرام و تا حدی رو به افول داشت اما با توجه به وسعت امپراطوری بیزانس، مبلمان این دوره ترکیب و تلفیقی از هنر شرقی و غربی بودند. در طراحی و ساخت مبلمان این دوره از رنگ و مواد اولیه شرقی و شیوههای ساخت غربی استفاده شده بود.
شاید بتوان گفت طراحی و ساخت مبلمان در دوره بیزانس ادامهدهنده مبلمانسازی در دورههای قرون وسطی بود، اما ویژگی اصلی آن را میتوان استفاده از شیوههای چرخاندن چوب دانست. استادکاران رومی برای ساخت پایهها، قسمت کمر مبلمان، قاب و اتصالات از تکنیک چرخاندن چوب استفاده میکردند.
تخت پادشاهی داگوبرت
در این دوره برای تزئین اکثر مبلمان از عاج فیل و پارچههای غنی و نرم استفاده میشد. بیشتر مبلمان من جمله میزها، چهارپایهها، صندوقچهها و بوفهها از چوب بلوط ساخته میشدند، البته استفاده از چوب درختان مخروطی شکل با پلی کروم و نقاشیهای رنگی روی سطوح مبلمان نیز متداول و مرسوم بود. تخت پادشاهی داگوبرت (Throne of Dagobert) یکی از شاهکارهای معماری مبلمان در دوران بیزانس است.
نویسنده: اعظم داودی
