رنگ در طراحی داخلی و شناخت ویژگیهای آن به ایجاد فضایی متعادل، هماهنگ و زیبا کمک میکند که برای داشتن بهترین تناسب میان رنگها و هماهنگی آنها با فضای مورد نظر ضروری است تا با تنوع و تعدد رنگها و ماهیت شکلگیری شان بیشتر آشنا شویم. تمامی رنگها و طیفهای آن از ترکیب سه رنگ اصلی با یکدیگر و سیاه و سفید است. رنگهای اصلی آبی و زرد و قرمز در ترکیبهای دوتایی با یکدیگر رنگهای مکمل را به وجود میآورند که در چرخه رنگ روبه روی هم قرار میگیرند. رنگهای هماهنگ نیز در چرخه رنگ به رنگهایی گفته میشود که میان رنگهای اصلی و رنگهای مکمل قرار میگیرند که نسبت به رنگهای اصلی و مکمل از تضاد کمتر و هماهنگی و هارمونی بیشتری برخوردار هستند.
قویترین همنشینی رنگها میان سه رنگ اصلی و سه رنگ مکمل وجود دارد که عبارتند از رنگ قرمز و سبز، رنگ آبی و نارنجی، رنگ زرد و بنفش که به واسطه کنتراست بالایی که دارند رنگ مایههای یکدیگر را بهتر نمایان میسازند. استفاده از رنگ در طراحی داخلی به ویژه رنگهای مکمل از تضاد زیادی برخوردار است و ترکیبشان با یکدیگر نشاط بخش است و در نهایت انتخاب آنها به سلیقه و انتخاب فردی هر شخص بستگی دارد.
تمامی رنگها از بن مایههای متفاوتی برخوردارند که به آنها جهت خاصی میدهد. برخی از رنگها مانند آبی با توجه به میزان گرمی یا سردی ممکن است سبز یا بنفش به نظر برسند. همچنین رنگی مانند نارنجی در طیف خود میتواند به قهوه ای متمایل شود. به همین دلیل است که در برخی موارد، رنگهایی که در مجاورت یکدیگر قرار میگیرند ممکن است نامطلوب و یا ناهنجار به نظر برسند. رنگهای هماهنگ که در میان رنگهای اصلی و مکمل قرار میگیرند به راحتی با یکدیگر جور میشوند چرا که جهت رنگ اصلی آنها متمایل به رنگ فرعی همان بخش از چرخه رنگ است.
به طورکلی رنگهای مکمل در چرخه رنگ به تمامی رنگهایی که در این چرخه مقابل یکدیگر قرار میگیرند گفته میشود. برای مثال آبی و نارنجی مکمل یکدیگرند و بر همین اساس آبی متمایل به سبز نیز مکمل نارنجی متمایل به قرمز است. نمونه دیگر میتوان رنگ زرد و بنفش را مثال زد که به واسطه مکمل یکدیگر بودنشان رنگهای مجاورشان در چرخه نیز مکمل یکدیگرند مانند رنگ زرد متمایل به نارنجی که رنگ مکمل آن بنفش متمایل به آبی است. با توجه به موارد ارائه شده میتوان با ترکیب دوازده رنگ در چرخه رنگ به درجات مختلف و بی شماری از رنگها دست یافت.
از ترکیب رنگهای مکمل با یکدیگر رنگهای خاکستری مات به وجود میآیند که تفاوت این خاکستریها با خاکستری به دست آمده از ترکیب سفید و سیاه حالت رنگدار بودن آن است که با قرار گرفتن در کنار رنگهای اصلی و مکمل میتواند به ایجاد تعادل و هماهنگی بیشتر بین دو رنگ متضاد رهنمون گردد.
به درجاتی از رنگها در چرخه رنگ که در آن دو رنگ مکمل با هم به خاکستری تبدیل میشوند، درجه اشباع یا شدت رنگ گفته میشود. در بالاترین میزان اشباع برای مثال رنگ قرمز به رنگ سرخ تیره و زنده تبدیل میشود و در حالت مخالف آن به رنگ خاکستری تبدیل شده که به حداقل میزان اشباع میرسد.
استفاده از رنگهای مکمل در طراحی داخلی فضایی زنده و پویا را ایجاد میکند. رنگهای مکمل میتوانند به میزان تناسب متفاوتی در کنار هم قرار بگیرند مانند آبی و نارنجی که هم میتوانند به یک اندازه مورد استفاده قرار بگیرند و هم میتوانند به نسبتهای متفاوت 9 واحد آبی 1 واحد نارنجی و . . . در کنار هم قرار بگیرند که انتخاب میزان تناسب آنها به سلیقه و انتخاب افراد و همچنین به کاربری فضای مورد نظر بستگی دارد.
نویسنده: نفیسه رضوانی زاده
