پیش از این در مطلب «تاریخچه مبلمان در ایران باستان (1)» به تعدادی از مبلمان قدیمی در دوران عیلام و هخامنشی اشاره کردیم که در پی تحقیق و حفاری باستان‌شناسان کشف شدند. یکی دیگر از قدیمی‌ترین نمونه‌های صندلی مکشوفه در ایران باستان، یک نمونه صندلی مفرغی است که به هزاره دوم قبل از میلاد تعلق دارد و از حفاری منطقه املش در استان گیلان به دست آمده است. این قطعه صندلی مفرغی که در ابعاد کوچک و مینیاتوری و از روی نمونه‌های واقعی ساخته شده است، دارای یک صفحه مربع شکل با چهار پایه‌ی ساده و پشتی مستطیلی شکل بلندی است که به نمونه‌های امروزی کاملاً شباهت دارد.
شواهد و مدارک باستان‌شناسی نشان می‌دهند که ایرانیان جزو اولین مردمانی بوده‌اند که از تخت خواب به عنوان مبلمان در محل زندگی خود استفاده می‌کرده‌اند. نمونه‌های فراوانی از مدل‌های کوچک این نوع تخت‌ها در کاوش‌های باستان‌شناسی منطقه شوش و از دوره عیلام به دست آمده است که خود بر این ادعا صحه می‌گذارد. همه‌ی این تخت‌ها معمولاً دارای یک صفحه مستطیل شکل ساده با چهار پایه کوتاه بودند و روی سطح اصلی تخت معمولاً تصاویر برهنه زن و مردی را نشان می‌دهد که بر روی تخت آرمیده‌اند. این نوع تخت‌ها معمولاً از جنس گِل و سفال ساخته شده و نمونه‌هایی از تخت‌های مورد استفاده در دوران عیلام در هزاره سوم قبل از میلاد را نشان می‌دهد.
به گفته باستان‌شناسان هنری، بهترین نمونه‌های مبلمان، تخت و صندلی در ایران باستان متعلق به دوره هخامنشی است. اگر چه متأسفانه اصل این آثار در کاوش‌های باستان‌شناسی به دست نیامده است، اما نمونه‌هایی از تخت و صندلی بر روی نقوش برجسته‌های تخت جمشید مانند: صحنه بارعام داریوش در خزانه تخت جمشید، صحنه خشایار شاه نشسته بر تخت شاهی و یا نقوش بالای آرامگاه داریوش در نقش رستم بارها مشاهده می‌شود. علاوه بر این، نمونه‌هایی از پایه‌های فلزی به شکل حیوانات اساطیری نظیر شیر و عقاب و یا بخشی از بدن حیوان (پنجه شیر) در کاوش‌های باستان‌شناسی به دست آمده است که بیانگر بخشی از تزئینات مبلمان در دوره هخامنشی می‌باشد.
دوران ساسانی را می‌توان واپسین دوره شکوه در هنر ایران پیش از اسلام دانست که دستاوردهای آن نه‌تنها در هنر اسلامی باقی ماند بلکه به اروپا و چین نیز منتقل شد. از نمونه‌های تخت و صندلی در دوران ساسانی نیز تنها می‌توان به نقوش برجسته موجود بر روی بشقاب‌های زرین و سیمین دوره ساسانی اشاره نمود که خود گویای وجود عناصر تزئینی مانند نقوش حیوانات اساطیری مثل عقاب و شیر به عنوان پایه و دسته تخت و صندلی در این دوره می‌باشد.
نقوش بالای آرامگاه داریوش در نقش رستم
نقش برجسته بارعام داریوش اول هخامنشی در تخت جمشید
مبلمان در دوره هخامنشی
تاریخچه مبلمان در ایران باستان
نویسنده: اعظم داودی
1 نظر در “تاریخچه مبلمان در ایران باستان (2)”