منبت و معرق از جمله هنرهای سنتی و دستساز هستند که بر روی چوب نقش میبندند. این دو هنر زیبا شباهت و تفاوتهایی با هم دارند، به گونهای که تشخیص بعضی از آثار آنها از یکدیگر برای برخی دشوار است. هنرمندان خوشذوق تکنیکهای معرق و منبت را با هم ترکیب کرده و روی چوب پیاده میکنند تا اثری بینظیر به علاقهمندان هنرهای چوبی عرضه کنند. «منبر هامبورگ» یک نمونهی سفارشی از ادغامپذیری منبت و معرق است که هنردوستان زیادی را به خود جلب کردهاست، اما تماشاگران عادی این اثر متوجه تفاوت منبت و معرق در آن نشدهاند. تفاوت منبتکاری با معرقکاری
در ساخت آثار معرق منبت از ابزارهای تیز و برنده که با شکلهای ویژهای ساخته شدهاند، استفاده میشود. این ابزار با حرکت دستان صنعتکار چوب، زیبایی اثر هنری را تکمیل میکنند. برای فهم بیشتر تفاوت میان هنر منبتکاری و معرقکاری در ابتدا، هر یک از این هنرها را به صورت جداگانه تعریف میکنیم و سپس به تفاوتهای میان این دو میپردازیم.
منبتکاری یکی از هنرهای ظریف دستی است که نوعی کندهکاری و حکاکی روی چوب محسوب میشود. منبتکاران این هنر را با مواد اولیهی ارزان و ساده و به کمک ابزاری ابتدایی انجام میدهند. عنصر مهم این هنر که در همه آثار به خوبی قابل مشاده است، برجستگی اثر میباشد. هنر منبت از گذشته تا کنون در آثار حجمی و تزئینی بسیاری به کار گرفته میشود.
معرق در لغت به معنای وصله، تکه و رگه است. معرقکاری تکههای ریز چوب را در کنار یکدیگر شکل میدهد، این هنر به معنای نوعی چیدمان میباشد. تکههای ریز چوبهای رنگارنگ درختان متنوع در کنار یکدیگر اشکالی خارقالعاده را به نمایش میگذارند .معرق چوب نوعی نقاشی است که بر روی چوب نفش میبندد و به جای قلممو و رنگ به عنوان ابزار و مواد اولیه، از تیغه اره استفاده میشود. این هنر از هنرهای سنتی است که در ایران زمین در دوره سلجوقیان به اوج شکوفایی رسید.
به طور کلی از جمله تفاوتهای منبتکاری با معرقکاری میتوان به نوع به کارگیری ابزار، شیوه انجام و پیادهسازی کار اشاره کرد. نکات ظریفی در منبت وجود دارد که در معرق دیده نمیشود، همان طور که ویژگیهایی در معرقکاری به چشم میخورد که در منبتکاری وجود ندارد. تفاوت منبتکاری با معرقکاری
نکته قابل توجه در تفاوتهای این هنرها این است که هنر معرق با برشهای چوب به شکلهای گوناگون معنا و مفهوم پیدا میکند اما هنر منبت با حجمسازی و حجمدادن به چوب و برجستگی اثر جان میگیرد.
بر اساس مطالب گفته شده، منبت و معرق هر دو از صنایع دستی چوبی هستند که با کنار هم گرفتن در آثار چوبی، طرحی زیبا و دلنشین به وجود میآوردند، به گونهای که کمتر کسی درگیر تفاوتها و جزئیات این دو هنر گیرا میشود.
نویسنده: تینا داودی